Toyda, yasda, ad günündə belə bir ‘vəd’ eşitdikdən sonra heç bir e-mail almadıqda başa düşmək olur, amma hər hansı bir işgüzar görüşmədən sonra belə vəd verən insanlardan e-mail gəlmədikdə anlamaq çətin olur. Özü də bu əksər vaxtlarda olur və həm də tək mənim başıma gəlmir axı. Mən başa düşürəm ki, əksər hallarda mən məhz qarşı tərəfin istəyi ilə çalışdığım şirkətlərin xidmətləri ilə bağlı danışmış, suallara cavab vermişəm. Amma hər hansı bir şəbəkələşmə görüşlərində, tədbirlərdə gəlib həvəslə sənə xidmətlərindən danışan, kart alıb yazmayan adamlar çox görmüşük. Təcrübəmdəki görüşlərin əksəriyyəti satış ilə bağlı olduğundan burada söz verib yazmayanlara daha çox satış prizmasından yanaşıram.

Onsuzda yaxşı satıcı potensial müştərini hiss edir və özü qarşı tərəfə imkan vermədən görüşdən sonra e-mail də yazır, zəng də edir, lazım olsa ikinci görüşə, üçüncü görüşə də nail olur və əməkdaşlıq qura bilir. Amma unutmayaq ki satıcı yaxşı olsa da bəzən hansısa səbəblər olur. Mən düşünürəm ki, söz verib cavab yazmamağa növbəti situasiyalar səbəb ola bilər:

- Bu insan danışmağı çox xoşlayır, amma iş işləməyə çatanda e-mail yazmağa belə ərinir;
- Bu şəxs çox görüşür, çoxlu biznes kartları yığır və sonra da vaxt tapmır ‘follow up’ etsin;
- Bu şəxs təqdim etdiyi xidmət və məhsullardan əmin deyil və ya həmkarlarının satışdan sonrakı əməliyyat prosesinə güvənmir;
- Əməkdaşlıq üçün uyğun vaxt deyil, vaxtı çatanda sizə mütləq yazacaq. Amma quru bir e-mail yazıb təşəkkür etmək olar axı; 
- Bu şəxs təqdim etdiyi məhsullar standart deyil və hər danışığa uyğun olaraq öz e-mailini formalaşdırmalı və ya təklif hazırlamalıdır. Buna görə də fikirləşir yazmasam yaxşıdır;
- Satan tərəf sizsinizsə, o zaman sizin təqdim etdiyiniz məhsul və ya xidmətlər qarşı tərəfə maraqlı deyil;
- Nəhayət, satan tərəfsinizsə və ‘follow-up’ etmirsinizsə demək ki sizin özünüzün satmağa, əməkdaşlığa həvəsiniz yoxdur.

Bu mümkün situasiyalar öz yerində amma bir məsələni də qeyd edim. Vacib deyil ki, biznes kartın üzərindəki e-mailə yazılsın. İndi çoxlarımızın sosial şəbəkələrdə hesablarımız var. Görüşdən sonra həmsöhbətin ilə əlaqəni sosial mediada davam etdirmək olar və elə oradaca da yazmaq olar. Mən özüm LinkedIn-in imkanlarından bu baxımından çox istifadə etməsəm də tövsiyyə edərdim ki, burada görüşənlərin görüşdən sonra bir-birinə qoşulması uğurlu addımdır. Korporativ biznes kartları olan böyük şirkətlərdə biznes kartların üzərində fərdi sosial media hesablarını qeyd etmək əksər hallarda mümkün olmasa da, fərdi bizneslərdə bunu qeyd etməklə bir nədir, bir neçə addım qabağa getmiş olursuz.

Biznes kartdan söz düşmüşkən, xatırlayıram, bir dəfə təkbətək görüşlərin birində adət-ənənəyə uyğun olaraq görüşdüyüm şəxsə öncədən biznes kartımı təqdim etdim. Görüşün məzmununu tam xatırlamıram, amma görüşdə danışan tərəf mən idim. Demək görüş başlayandan sona qədər görüşdüyüm şəxs biznes kartımı əvvəl 2 qat, sonra 4 qat, sonra 8 qat, sonra 4 qat, sonra 2 qata bükürdü, açırdı. Yalnız görüşün sonunda nə etdiyini başa düşdü və sonra da kartı gizlətdi. İndi bilmədim mənmi gərgin danışırdım, bu onun xassiyəti idi və ya sadəcə onun mənə yazmaq fikri yox idi..

Beləliklə, rəqəmsal dünya mobil telefonlar, planşetlərlə dolub daşsa da biznes kart hələ də öz vacibliyini qoruyub saxlaya bilir. Şirkətiniz 1 nəfər, yoxsa 100 nəfərdən ibarət olmasından və ya zəif, yoxsa güclü şirkət olmasından asılı olmayaraq bu kart sizin biznesin mövcudluluğundan, sizin bu kartların çapına çəkdiyiniz xərcin timsalında az da olsa ciddilikdən xəbər verir. Odur ki, yazsalar da, yazmasalar da üzərinizdə biznesinizi təqdim edən kartları gəzdirməyi unutmayın.

Müəllif: İlham Ali Yusif