Bu aralar əməlli-başli trendə çevrilən Rafiq Vəliyevin müəllifi olduğu “Bəlkə biz düz eləmirik?” mövzusu ilə bağli mən də bir cizma-qara etmək istədim, bu istək o qədər güclü oldu ki, blog açib ilk blog yazimi yazmağa qərar verdim. Dialoq formasinda məsələyə münasibətimi bildirdim. İnşallah ki bir şeylər ərsəyə gətirə bilmişəm :) Deməli, bu yaxınlarda bir şirkətin rəhbəri ilə iş görüşməsində oldum. Adam uzun müddətdir ki bir neçə sektor üzrə Azərbaycanda biznes fəaliyyəti ilə məşğul olub və hal-hazırda da məşğul olmaqdadır.

Söhbətin mövzusu Azərbaycanda marketinq fəaliyyətinə doğru məcra aldı, adam israrla bildirdi ki, marketinq Azərbaycan bazarı üçün deyil, effektivliyinə bir o qədər inanmıram ölkəmizdə, hardan bu qərara gəldiyini soruşdum və marketinq menecmentin önəmindən, effektivliyindən, marketinqin “problem solving” xüsusiyyətlərindən, marketinqə araşdırılaraq, dolğun və səmərəli şəkildə yatırılmış vəsaitin xərc yox, istənilən halda uzunmüddətli investisiya olduğundan bəhs etdim və.s vasitələrlə adamın fikirlərinə təsir etməyə çalışdım. 

Adam dedi bir dur(bəlkə sən düz eləmirsən?), mən də uzun müddətdir ki, Azərbaycanda iş dünyasındayam və bu qeyd etdiklərim öz təcrübələrimdən qaynaqlanır(avtomatik düşündüm ki bəlkə mən düz eləmirəm? bir dinləyim adamın dərdini). Əvvəlki işlərimdə 2 Konsulting şirkəti(adlarını demirəm,həm reklam olmasın,həm də peşəkarlıqdan uzaq hesab edirəm) və bəzi marketoloqlarla iş birliyim olub,əvvəlcə Konsulting şirkətlərindən bəhs edim:

Birinci şirkətlə müqavilə imzaladıq adamlar gəldilər, dünyaları söz verdilər, bəs qardaş, araşdıracıyıq, fəaliyyətinizi hərtərəfli outsource edəciyik, kankret rəqəmlər qoyacıyıq ortaya, bazar haqqında tam dolğun, detaylı bilgilər verəciyik sizə, rəqibləri nətər lazımdı SWOT edib üstünlük saxlaya bilməyiniz üçün kankret təkliflər verəciyik və.s, siz sadəcə bizə vəsait ayırın və bir müddət vaxt verin,gerisi bizlikdir.

Bir müddət sonra toplantı etdim və nəticələri istədim, düzdür, nəticə bir o qədər də ürəkaçan olmasa da, əvvəlki rəqəmlərlə müqayisədə artım var idi, amma inandırım sizi ki bu onların verdikləri vədlərin yanında bir heç idi və düşünürəm ki bu boyda həngamədənsə öz satış mütəxəssislərimi azca motivasiya etsəydim bu nəticəni rahatca əldə edərdim və praktikada da etmişəm bunu, ikinci Konsultinq şirkəti ilə isə ümümiyyətlə alınmadı işimiz və sövdələşməni müddətindən tez pozmalı oldum.

Daha sonralar isə şirkətlərimdə bir neçə marketoloq işə aldım,iş görüşmələrində mənə gözəl nəzəriyyə danışırdılar, Kotler belə, Druckerin təcrübələri belə, ay Seth Godin belə və.s praktiki keyslər filan, adamların beyinləri güvən verirdi mənə və onları işə alırdım, satış komandası ilə kombinə edib qarşılıqlı fəaliyyətlərini kordinasiya etdim və hər dəfə toplantılarımızda bir komanda kimi çalışıb bir-birlərinə feedback verib səmərəli çalışmalarını bildirirdim, lakin bu dəfə də marketoloqların mənim üçün lazımsız olduqlarını əyani şəkildə gördüm, çünki çox yaxşı və effektiv satış komandam var idi, adamlar möhtəşəm satışlar edirdilər, marketoloqlar isə arada itmişdilər və mənə bazar haqqında tam detaylı informasiyalar verə bilmirdilər, tərəddüd görürdüm onların ifadələrində hər dəfə, həm də bildiyimiz kimi marketinq satış üçün vuran əldir (support funksiyası), amma əksinə satış menecerlərim bazara onlardan daha yaxşı bələd idilər və çox analitik davranırdılar hər dəfə.

Və bütün bu olaylardan dolayı artıq rəhbərlik etdiyim şirkətlərdə marketoloqlarsız çalışıram, mənim üçün sadəcə yaxşı satıcılar var və düşünürəm ki “yaxşı satıcıların qanında var marketinq” və onlar bu xüsusiyyətlərindən satış prosesində ən doğru şəkildə istifadə edə bilirlər. Və düşünürəm ki ölkədə bu sahə üzrə kankret ixtisaslı kadr qıtlığı var, barmaqla sayılacaq qədər güclü marketoloq adı çəkə bilərəm ölkədə. Özlüyümdə fikirləşdim ki, qardaş, ”başına gələn başmaqçı olar da”, adam bir xeyir görə bilmiyib marketinq tərəfdən. (Yəni əminəm ki,sözün əsl mənasında peşəkar bir marketoloqla iş birliyi olmayıb).

P.S Elə kimi dindirsən deyəcək ki, sahibkarlar düzgün yanaşmırlar marketinqə, xərc kimi baxırlar, investisiya kimi deyil, önəmini dərk etmirlər, yetərli büdcə ayırmırlar ki işləyək filan, böhran vəziyyətlərində ilk növbədə elə marketinq xərclərini azaldırlar və.s. Onda bu cür deyənlərə belə bir sual: Bəlkə düz eləmirsiz?

Sizi əmin edirəm ki, əgər marketoloq bütün informasiyaları, hər bir xırda nüansı araşdıraraq dolğun bir şəkildə ortaya qoysa və ən kritik dönəmlərdə(böhran vəziyyətləri və.s) kankret nəticələrlə də bunu sahibkara sübut edə bilsə, sahibkar da bu real nəticələrə görə əlindən gəldiyi qədər support etməyə çalışar. Hər şey real və əl çatan olmalıdır bu baxımdan, uyğunsuz, qeyri-real, böyük vədlər verib uğursuz olmaqdansa, vəziyyətə görə real və əl çatan planlar qurub özünü sahibkara sübut etməlidir marketoloq, konkret rəqəm və nəticələrlə. Bu baxımdan düşünürəm ki, şirkətlərdə marketoloqların üzərində böyük bir məsuliyyət var və bu yükü çəkə bilmək üçün onlar peşəkar olmağa borcludurlar.

Deyirəm bu mövzuya fikir bildirənlər arasında Bəlkə mən düz eləmirəm? açar sözünü ən az işlədən mən oldum..:). Eybi yox, əsas etibarilə mahiyyətdə əks etdirmək istədim bu trendi.

Xülasə: Ümumiyyətlə, hər bir işə, müəyyən fəaliyyətə başlamazdan əvvəl özünüzə belə bir sual verin mütləq: Bəlkə mən düz eləmirəm? Dostlar, gördüyümüz və ya görəcəyimiz işlərin məsuliyyətini dərk edək, işlərimizdə əsl peşəkar olmağa çalışaq…Faydalı olmaq diləyi ilə..Uğurlar Hamıya!

Müəllif: İsmayıl Baxışlı